Trong làn sóng cách mạng công nghiệp 4.0, chuyển đổi số (digital transformation) là một xu hướng tất yếu, được các doanh nghiệp và tổ chức trên toàn thế giới đẩy mạnh triển khai. Để thành công trong chuyển đổi số, việc xây dựng một nền tảng công nghệ thông tin (CNTT) vững chắc là vô cùng quan trọng. Và công nghệ Blockchain được xem là một trong những công nghệ tiên tiến nhất, có khả năng đáp ứng được những yêu cầu của chuyển đổi số trong tương lai.

Vậy công nghệ Blockchain là gì? Và ứng dụng thực tiễn ra sao?

Công nghệ Blockchain là gì?

Có thể bạn chưa biết: Công nghệ Blockchain là gì? 

Công nghệ Blockchain là một công nghệ độc đáo, nơi dữ liệu được lưu trữ và truyền tải qua các khối liên kết, mở rộng theo thời gian. Mỗi khối chứa thông tin về thời gian khởi tạo và kết nối chặt chẽ với các khối trước đó.

Tương tự như một cuốn sổ cái kế toán số, công nghệ Blockchain sở hữu một mạng lưới các nút độc lập có khả năng xác thực thông tin trong quá trình truyền tải dữ liệu mà không cần sự xác nhận từ bên trung gian.

Điều đặc biệt là, công nghệ Blockchain được thiết kế để đối mặt với sự thay đổi dữ liệu khi một chuỗi công nghệ Blockchain được quản lý bởi một mạng lưới phi tập trung. Dữ liệu một khi đã được ghi vào một khối, sẽ không thể bị thay đổi mà không cần sự đồng thuận từ các khối liền kề. Nói một cách khác, thông tin trong công nghệ Blockchain không chỉ đơn thuần là không thể thay đổi, mà còn chỉ có thể được bổ sung khi tất cả các nút trong hệ thống đồng thuận.

Vì vậy, công nghệ Blockchain đại diện cho một hệ thống bảo mật cao, đề phòng trước rủi ro mất mát dữ liệu. Ngay cả khi một phần của mạng lưới sụp đổ, các máy tính và nút khác vẫn duy trì khả năng bảo vệ thông tin và đảm bảo rằng hệ thống tiếp tục hoạt động.

Ý tưởng ra đời và người được ghi nhận đã tạo ra Blockchain

Ý tưởng về Blockchain có nguồn gốc từ năm 1991, khi hai nhà nghiên cứu, Scott Stornetta và Stuart Haber, đăng tải một bài báo mang tiêu đề “Làm thế nào để đóng dấu thời gian một tài liệu kỹ thuật số”. Trong bài báo này, họ giới thiệu khái niệm về chuỗi dữ liệu không thể biến đổi, giúp xác định thời điểm chính xác của các tệp dữ liệu để tránh bị chỉnh sửa và làm giả mạo. Tuy nhiên, ở thời điểm đó, giải thích của họ được coi là chưa hoàn chỉnh và các chuyên gia nghệ thuật vẫn cảm thấy cần phải có một bên thứ ba để đảm bảo tính an toàn.

Trải qua vài năm, công nghệ Blockchain thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu và được thảo luận. Tuy nhiên, cha đẻ thực sự của Blockchain được xác nhận là Satoshi Nakamoto khi ông đăng ký tên miền cho trang web bitcoin.org vào năm 2008 và cùng lúc xuất bản tài liệu về tiền điện tử. Tuy nhiên, bí mật vẫn bao phủ danh tính thực sự của Satoshi Nakamoto, tạo ra một dấu chấm hỏi mà cho đến ngày nay vẫn là nguồn tò mò lớn của nhiều người.

Đặc điểm chính của công nghệ Blockchain

• Không thể mô phỏng hoặc hủy diệt các chuỗi công nghệ Blockchain, trừ khi mạng lưới không còn kết nối internet.
• Tính không thay đổi của dữ liệu là tuyệt đối, với điều kiện rằng chỉ người nắm giữ private key (mã khóa bí mật, chỉ thuộc về người khởi tạo công nghệ Blockchain) mới có thể thực hiện ghi chú hoặc sửa đổi giao dịch.
• Sự bảo mật của dữ liệu trong các chuỗi công nghệ Blockchain được đảm bảo thông qua việc phân tán và lưu trữ an toàn, chỉ có người giữ private key mới có thể truy xuất thông tin.
• Tạo ra một mức độ minh bạch, khiến cho mọi người đều có thể theo dõi hành trình của công nghệ Blockchain từ địa chỉ này sang địa chỉ khác và xem xét toàn bộ lịch sử trên mỗi địa chỉ đó.
• Các hợp đồng thông minh được tích hợp với mã code (IFTTT) tự động thực thi, loại bỏ nhu cầu có bên trung gian giữa và đảm bảo rằng tất cả các bên liên quan tuân thủ các điều khoản mà không cần sự can thiệp của bên thứ ba.

Các loại và các phiên bản công nghệ Blockchain

Hệ thống công nghệ Blockchain chia thành 3 loại chính:

• Public: Mọi người đều có quyền truy cập và ghi dữ liệu trong hệ thống này. Quá trình xác minh giao dịch đòi hỏi sự tham gia của hàng nghìn hoặc hàng vạn nút, làm cho việc tấn công vào công nghệ Blockchain trở nên không khả thi vì chi phí đáng kể. Ví dụ như trong trường hợp của Bitcoin.
• Private: Người dùng chỉ được quyền xem dữ liệu. Cơ sở này có thể quyết định cho phép hoặc không cho phép người dùng xem dữ liệu trong một số trường hợp cụ thể. Do đây là một Private Blockchain, thời gian xác nhận giao dịch diễn ra nhanh chóng vì chỉ cần một số thiết bị nhỏ tham gia vào quá trình xác thực giao dịch.
• Permission: Một dạng của private, nhưng được mở rộng thêm một số tính năng cụ thể.

Phiên bản của công nghệ Blockchain:

• Bản 1.0 – Tiền tệ, thanh toán: gồm chuyển đổi tiền tệ, lập hệ thống thanh toán kỹ thuật số.
• Bản 2.0 – Tài chính, thị trường: xử lý tài chính và ngân hàng: mở rộng quy mô của công nghệ Blockchain, đưa vào các ứng dụng tài chính và thị trường. Các tài sản: cổ phiếu, chi phiếu, nợ, quyền sở hữu và các điều liên quan đến thỏa thuận/hợp đồng.
• Bản 3.0 – Thiết kế, giám sát:  Đưa công nghệ Blockchain đi vào các lĩnh vực như giáo dục, chính phủ, y tế và nghệ thuật..

Ứng dụng thực tiễn của công nghệ Blockchain 

Tính bảo mật và tính phi tập trung đã làm cho công nghệ Blockchain trở thành lựa chọn lý tưởng cho việc ghi lại dữ liệu trong nhiều lĩnh vực như sự kiện, hồ sơ y tế, quản lý hộ tịch, quản lý giao dịch, và theo dõi nguồn gốc thực phẩm, cũng như trong các quá trình bỏ phiếu.

Ứng dụng của công nghệ Blockchain đối với lĩnh vực sản xuất:

Để tăng cường hiệu suất của hệ thống quản lý chuỗi cung ứng, sự hỗ trợ từ các thiết bị thông tin là không thể thiếu. Công nghệ Blockchain sẽ đảm nhận vai trò quan trọng trong việc nâng cao quản lý chuỗi cung ứng bằng cách giám sát các quy trình sản xuất, phân phối sản phẩm, và kiểm soát lượng hàng tồn kho. Đồng thời, chúng ta có thể tận dụng tiềm năng của công nghệ chuỗi khối để xác minh tính chất hàng chính hãng, giảm thiểu rủi ro mua phải hàng giả và hàng nhái đồng thời đảm bảo chất lượng sản phẩm.

Các ứng dụng công nghệ Blockchain trong sản xuất:

• Quản lý các kho bãi sản xuất, hàng tồn kho
• Kiểm soát nguồn cung nguyên liệu trong chuỗi cung ứng
• Theo dõi số lượng hàng mua vào và bán ra, kiểm tra quy trình sản xuất
• Truy xuất nguồn gốc hàng hóa, sản phẩm

Ứng dụng của công nghệ Blockchain đối với lĩnh vực bán lẻ:

Quản lý chuỗi cung ứng và quản lý sản phẩm, bao gồm cả quá trình phân phối, kiểm soát thông tin và số lượng hàng hóa, cũng như các báo cáo tài chính, hợp đồng quan trọng, sẽ trở nên thuận lợi và chính xác hơn khi áp dụng công nghệ Blockchain.

Những ứng dụng của công nghệ Blockchain trong ngành bán lẻ:

• Quản lý hàng hóa thông qua mã định danh trên hệ thống công nghệ Blockchain bao gồm: Quy trình sản xuất, thông tin mặt hàng và thời gian vận chuyển, tồn kho, lưu kho,…
• Đảm bảo chất lượng hàng hóa khi có giao dịch giữa nhà sản xuất và công ty vận tải
• Quản lý lưu thông của dòng tiền phát sinh từ giao dịch giúp hạn chế thiệt hại và xử lý ngay những vấn đề phát sinh nếu có

Ứng dụng của công nghệ Blockchain đối với lĩnh vực y tế:

Quá trình khám bệnh và xét nghiệm của người bệnh tạo ra một kho dữ liệu quan trọng. Bằng cách sử dụng công nghệ Blockchain, thông tin và chỉ số xét nghiệm của người bệnh được bảo mật toàn bộ. Trong tình huống người bệnh cần chuyển qua một bệnh viện khác ở bất kỳ địa điểm nào, họ có thể dễ dàng chuyển giao thông tin trên chuỗi công nghệ Blockchain, ngay cả khi hai bệnh viện (nơi đã khám và nơi mới điều trị) không sử dụng cùng một ngôn ngữ hoặc phần mềm.

Các ứng dụng của công nghệ Blockchain khối trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, y tế:

• Liên kết và phát triển ứng quản lý chất lượng và quản lý bệnh lý
• Kiểm soát chuỗi cung ứng thuốc và vật tư y tế như theo dõi nguồn đầu vào, nguồn gốc và hạn sử dụng của các trang thiết bị y tế
• Đảm bảo tính minh bạch và khả năng tự động hóa đối với giao dịch khám chữa bệnh, quyền sở hữu dữ liệu tình trạng sức khỏe của người bệnh, kết quả xét nghiệm lâm sàng

Ứng dụng của công nghệ Blockchain đối với lĩnh vực tài chính:

Trong lĩnh vực tài chính và ngân hàng, giải quyết vấn đề liên quan đến bảo mật dữ liệu người dùng, tham nhũng, và lạm quyền thường đặt ra những thách thức lớn. Tuy nhiên, quyết định sử dụng công nghệ Blockchain mang lại nhiều lợi ích, với những điểm nổi bật như mức độ bảo mật cao, giao dịch nhanh chóng, chi phí tiết kiệm, và giảm thiểu rủi ro.

Các ứng dụng công nghệ Blockchain trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng:

• Xác thực thông tin khách hàng, khả năng tín dụng trực tiếp mà không cần qua trung gian
• Tính bảo mật cao và tiện lợi với các công nghệ xác minh danh tính, thanh thanh toán nhanh chóng và cập nhật giao dịch liên tục
• Quản lý và hạn chế rủi ro về trục trặc kỹ thuật và vỡ nợ trước khi thực hiện giao dịch
• Hệ thống quản lý thông minh cho phép các tính năng liên tục đổi mới và cải tiến dựa trên sự chấp thuận của tất cả người dùng trong chuỗi

Ứng dụng của công nghệ Blockchain đối với lĩnh vực giáo dục:

Công nghệ Blockchain có thể hạn chế hiện tượng gian lận trong các giai đoạn quan trọng của quá trình học tập và sự nghiệp, như xin việc, đăng ký học bổng, và giảm thiểu tình trạng khai gian về học vấn và kinh nghiệm làm việc. Tính năng đồng bộ thông minh của công nghệ Blockchain cho phép việc thực hiện tự động các điều khoản về nội quy đào tạo, giúp xử lý hiệu quả những trường hợp vi phạm, cũng như nâng cao quy trình giảng dạy và cung cấp phản hồi từ phía người học.

Ứng dụng công nghệ Blockchain trong ngành giáo dục:

• Theo dõi và lưu trữ dữ liệu học tập của học sinh, sinh viên như: Bảng điểm, trường đại học, trường dạy nghề, chứng chỉ,….
• Đánh giá mức độ phù hợp của ứng viên trong quá trình đào tạo, từ đó sẽ có những điều chỉnh hợp lý
• Đánh giá năng lực của cá nhân so với yêu cầu đầu vào dựa trên dữ liệu học vấn đã được nghi lại
• Quản lý mức độ đánh giá sự uy tín trong các bài nghiên cứu khoa học

Ứng dụng của công nghệ Blockchain đối với ngành nông nghiệp:

Một trong những yếu tố quan trọng để đạt được lòng tin từ người tiêu dùng là khả năng xác định nguồn gốc và độ an toàn của sản phẩm. Hệ thống công nghệ Blockchain, đóng vai trò như một sổ cái nông nghiệp trực tuyến, sẽ hỗ trợ người tiêu dùng và những người tham gia thị trường trong việc theo dõi thông tin về sản phẩm một cách chính xác.

Bằng cách sử dụng công nghệ Blockchain, mọi người đều có thể theo dõi phương pháp nuôi trồng, quá trình vận chuyển từ nhà cung cấp đến chợ, cửa hàng, siêu thị, v.v. Điều này đồng nghĩa với việc doanh nghiệp có thể quản lý thông tin về giá cả, chất lượng, tài chính, và quá trình bán hàng của họ một cách minh bạch và hiệu quả hơn thông qua công nghệ này.

Các ứng dụng của Công nghệ Blockchain trong lĩnh vực nông nghiệp:

• Quản lý chuỗi cung cấp của sản phẩm, hàng tồn kho
• Lưu trữ thông tin của hàng hóa, quy trình chăm sóc, tiêu chuẩn cho thực phẩm
• Truy xuất nguồn gốc và vòng đời sản xuất nông sản

Ngoài ra, công nghệ Blockchain còn được áp dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác như thương mại điện tử, an ninh mạng, và bất động sản. Sự lan rộng của công nghệ Blockchain là vô cùng đa dạng, và với những dấu hiệu thực tế hiện nay, có thể dự kiến rằng công nghệ Blockchain sẽ tiếp tục tự mình mở rộng và đánh dấu sự hiện diện của mình trong từng khía cạnh của cuộc sống con người.

Kết luận

Bitcoin, là một ứng dụng tiên phong của công nghệ Blockchain, đại diện cho một dạng tiền tệ phân cấp không phụ thuộc vào hệ thống ngân hàng, đã tạo nên những biến động đáng kể trong thị trường tài chính Việt Nam.

Ở Việt Nam, công nghệ Blockchain đã được áp dụng chủ yếu trong nhiều lĩnh vực, bao gồm dịch vụ tài chính (với tỷ lệ lên đến hơn 83%), chuỗi cung ứng (40%), dịch vụ công cộng (30%), năng lượng (30%), giáo dục (30%) và nhiều lĩnh vực khác. Hiện nay, đa số các startup đang tích cực sử dụng công nghệ Blockchain, chủ yếu tập trung trong lĩnh vực tài chính, như là trường hợp của VBTC.

Đặc biệt, công nghệ Blockchain có thể được xem xét như một nguồn lực quý báu hoặc chỉ là một công cụ không hữu ích, phụ thuộc vào cách mà mỗi doanh nghiệp chọn lựa sử dụng nó. Việc tận dụng một cách hiệu quả sẽ giúp doanh nghiệp nhanh chóng đứng đầu trong cuộc đua cạnh tranh trên thị trường.

Mời bạn khám phá thêm một số bài viết liên quan đến lĩnh vực Công nghệ:

1. Internet of Things (IoT): Xu hướng công nghệ toàn cầu 2024
2. TOP 5 Xu hướng Công nghệ “làm mưa làm gió” năm 2024
3. Đón đầu công nghệ: Top 6 trợ lý ảo đáng chú ý nhất năm 2023

Họ và tên: Trịnh Huyền My

Mã sinh viên: 21051442 

Lớp: QH-2021-E KTPT CLC 4

Mã học phần: INE3104 7