Bình đẳng giới trong thời trang và 1 số điều cần biết | Con trai phải mặc quần và con gái phải mặc váy?

“Tôi cho rằng nam tính cũng là một dáng hình của cái đẹp. Bạn có thể đẹp theo cách mình muốn dù là nam hay nữ. Tôi muốn tạo ra những bộ trang phục giúp bạn tự do là chính mình”. – NTK Alessandro Michele.

Giám đốc sáng tạo Alessandro Michele của Gucci luôn đấu tranh không ngừng để xóa nhòa ranh giới giữa thời trang cho nam và nữ. Ngoài các thiết kế phi giới tính ấn tượng, ông còn có nhiều câu nói hay về thời trang. Có thể thấy, thời trang không chỉ là một khái niệm đơn thuần về quần áo mà nó còn thể hiện giá trị và đam mê của con người. Tuy nhiên ngày nay vẫn còn rát nhiều người có định kiến sai lệch về thời trang, cho rằng con trai phải mặc quần và con gái phải mặc váy.

Nội dung tóm tắt

1. Bình đẳng giới trong thời trang là gì?

Bình đẳng giới là mọi người ở mọi giới tính đều có quyền lợi, trách nhiệm và cơ hội như nhau. Điều này không có nghĩa là phụ nữ và nam giới trở nên giống nhau mà nó chỉ ra rằng khả năng tiếp cận các cơ hội và thay đổi cuộc sống của con người không bị phụ thuộc hay ràng buộc bởi giới tính của họ. Các quốc gia, xã hội coi trọng phụ nữ và nam giới như nhau sẽ an toàn và lành mạnh hơn. Đây là một quyền của con người và mọi người đều được hưởng lợi từ bình đẳng giới.

2. Chuẩn mực giới tính trong thời trang.

Trong quá khứ, thời trang đóng một vai trò rất lớn trong việc định hình giới tính. Từ khi sinh ra, bé gái sơ sinh mặc định được quấn khăn màu hồng, bé trai được quấn khăn màu xanh. Khi lớn lên, con gái mặc định phải mặc váy nhằm tôn lên sự duyên dáng và nữ tính, còn con trai phải mặc quần để thể hiện sự nam tính của phái mạnh.

Mặt khác, nếu mọi thứ xảy ra ngược lại, con gái mặc quần áo vest, con trai mặc váy thì đây được coi là không đúng với quy tắc ăn mặc hay còn gọi là không phù hợp với tiêu chuẩn giới tính trong thời trang.

Trong lịch sử thế giới từng xảy ra một sự kiện đó là phụ nữ phải đấu tranh để được mặc quần, bởi khi ấy con người cho rằng mặc quần sẽ khiến cho phái yếu trông mạnh mẽ và nam tính.

Vào năm 1851, nhà hoạt động vì nữ quyền Amelia Bloomer đã nỗ lực đem đến cho phụ nữ một trang phục đầy mới mẻ mang tên “quần bó”, nhưng sau cùng, cuộc cách mạng diễn ra không thành công. Dần dần, phụ nữ bắt đầu đi xe đạp, chơi quần vợt, chơi gôn, … thì những bộ váy đó không còn phù hợp nữa, và con người dần chấp nhận hình ảnh phụ nữ mặc quần dài.

Ảnh bà Bloomers (Nguồn: Zingnews)

Không chỉ ở nữ giới, ngay cả nam giới cũng bị phân biệt giới tính trong thời trang. Ngày nay, chúng ta ít bắt gặp hình ảnh người đàn ông sải bước trên đôi giày cao gót, tuy nhiên ít ai biết rằng, ban đầu giày cao gót sinh ra vốn là dành cho đàn ông. Các nhà sử học cho rằng, ở hàng thế kỷ trước, giày cao gót được tạo hình gót nhọn để giúp người kỵ sĩ có thể cưỡi ngựa một cách dễ dàng hơn, lấy thế bắn cung chính xác hơn.

Tới đầu thế kỷ XVII, giày cao gót trở thành biểu tượng quyền lực của giới đàn ông thuộc tầng lớp quý tộc ở Châu Âu. Sau này, khi phụ nữ có xu hướng sử dụng giày cao gót như một biểu tượng của phái đẹp thì đàn ông bắt đầu ngừng sử dụng chúng vì cho rằng chúng thiếu sự nam tính.

Có thể thấy, những chuẩn mực giới tính trong thời trang đều do con người tự mặc định trong nhận thức của họ. Sự nhận thức này được hình thành từ nhiều năm về trước và dần thấm sâu vào trong tiềm thức mỗi người nên rất khó để có thể thay đổi. Thực tế cho thấy rằng, ta không thể đánh giá bản chất hay tình trạng kinh tế của một con người qua việc người ấy mặc váy hay mặc quần, đi guốc hay đi giày, trang điểm hay để mặt mộc,…

3. Có nên theo đuổi sự chuẩn mực giới tính trong thời trang không?

Con người ai cũng có nhu cầu làm đẹp, mỗi người sẽ có phong cách cũng như sự lựa chọn trang phục khác nhau sao cho phù hợp với bản thân mình.

Giống như câu nói “Người đẹp vì lụa”, một bộ trang phục được chọn sẽ giúp tôn lên diện mạo bề ngoài của người mặc một cách ấn tượng nhất khiến cho họ trở nên cuốn hút hơn. Bên cạnh đó, nó còn thể hiện được cá tính và lối sống của người mặc thông qua kiểu dáng trang phục hay cách phối đồ.

Thật vậy, thời trang không đơn thuần là “mặc”, nó nói lên một phần tính cách hay một thông điệp, câu chuyện riêng mà người mặc muốn lan tỏa tới mọi người. Theo lẽ đó, thời trang mang đến cho con người sự tự tin, tự tin vì vẻ đẹp của bản thân, tự tin vì được mặc đúng với sở thích và tự tin vì được sống đúng với chính bản thân mình. Đó là lí do mà ngày nay thời trang đóng vai trò rất quan trọng trong cuộc sống thường ngày.

Tuy nhiên những quy tắc ăn mặc cứng nhắc vẫn còn tồn tại trong xã hội, cụ thể là sự phân biệt trong cách ăn mặc đối với giới tính nam và nữ. Nếu xét riêng về mặt giới tính, con người đâu đó vẫn giữ định kiến tiêu cực về cộng đồng LGBT trên thế giới. Những người thuộc cộng đồng này, họ đã và đang phải đối mặt với cái nhìn kỳ thị, lời nói gièm pha từ bên ngoài xã hội, và phải một mình chịu đựng những đau đớn cả về thể xác lẫn tinh thần.

Không những thế, cơ hội việc làm của cộng đồng LGBT cũng bị hạn chế và gặp nhiều khó khăn hơn so với những người khác. Điều này phần nào ảnh hưởng đến nền kinh tế trong nước và quốc tế khi những người có tài năng thật sự lại bị bỏ quên chỉ vì giới tính của họ không tuân theo chuẩn mực của xã hội.

Không chỉ riêng cộng đồng LGBT, con người vốn dĩ đã bị hạn chế cách ăn mặc do những định kiến và chuẩn mực ấy. Cụ thể, xã hội sẽ luôn tin rằng nếu một cô gái cắt tóc ngắn và mặc áo flannel, thì cô ấy phải là đồng tính nữ; và một cậu bé chắc chắn là gay nếu thường xuyên trang điểm và sơn móng tay.

Tư duy thiếu hiểu biết này làm giảm giá trị của cá nhân và tính xác thực của tính cách của một người, và nói thẳng ra là thời trang nói chung. Qua đó thấy rằng, sự phân biệt về giới tính vẫn tồn tại thì sẽ còn tồn tại những tiêu chuẩn thời trang lạc hậu.

Vậy có nên tiếp tục theo đuổi sự chuẩn mực giới tính trong thời trang không? Câu trả lời là không. Trước sự vận động phát triển của xã hội, nhận thức của con người cũng sẽ thay đổi và ngày càng được nâng cao hơn. Sau cùng ta nhận ra rằng, thời trang có thể nói lên một phần tính cách của người mặc nhưng không có nghĩa là yếu tố quyết định bản chất, tài năng hay khả năng tài chính của một con người.

Hơn nữa, quyền cơ bản của con người là quyền tự do, công bằng, bình đẳng, con người chỉ thật sự cảm thấy hạnh phúc khi được thể hiện bản thân theo cách họ mong muốn, bất chấp khác biệt về giới tính hoặc quy tắc thời trang được ấn định.

Nhận thức được điều này, con người đã sáng tạo ra những bộ trang phục phi giới tính nhằm bứt phá ra khỏi những chuẩn mực thời trang khô khan, lạc hậu và hướng tới một mục tiêu cao cả đó là gỡ bỏ mối liên hệ quy chuẩn giữa váy và phụ nữ, suit và đàn ông.

4. Nguồn gốc của thời trang phi giới tính.

Thời trang linh hoạt về giới luôn tồn tại, khi những người không tuân theo các nền văn hóa và thời đại tìm cách thể hiện bản thân thông qua quần áo.

Nhu cầu phân biệt giữa nam tính và nữ tính kéo dài những quan niệm sai lầm có hại. Trên thực tế, một nghiên cứu được thực hiện tại Đại học Wisconsin giải thích rằng đàn ông và phụ nữ không khác nhau như nhiều người vẫn nghĩ. Chúng chỉ khác nhau tùy thuộc vào bối cảnh của tình huống – và thời trang không nên là một trong số đó.

Mục tiêu của thời trang phi giới tính là khắc phục những thiệt hại mà xã hội đã gây ra đối với sự phân biệt giới tính. Nó được coi là động lực khơi nguồn cảm hứng cho nhiều nhà thiết kế ngày nay. Thay vì may quần áo cho cả nam và nữ, nhiều nhà thiết kế hiện đại đã quyết định rằng giới tính sẽ không còn là một yếu tố góp phần.

Điều này bắt đầu vào những năm 1910 khi Gabrielle Chanel giới thiệu món quà quần cho phụ nữ. Trớ trêu thay, hành động nhỏ này lại trùng hợp với dòng thời gian của phong trào Quyền bầu cử của Phụ nữ.

Nhiều người coi đây là sự ra đời của thời trang ái nam ái nữ. Hiệu ứng domino xảy ra sau đó khi Yves Saint Laurent tiếp tục thúc đẩy quá trình bình thường hóa này trong thời trang nữ. Các nữ diễn viên như Kinda Hepburn và Jodie Foster nổi tiếng với trang phục ái nam ái nữ, ủng hộ phong trào này trong ngành.

Vào khoảng thời gian này, phụ nữ bắt đầu cảm thấy đủ an toàn để thực sự phá bỏ ranh giới của thời trang theo giới tính. Những người phụ nữ dũng cảm của thập niên 1920 và 30 đã chiến đấu hết mình để có được hình bóng nam tính , thoát khỏi mái tóc dài, áo nịt ngực và váy, và con cháu của họ đã mang ngọn đuốc vào những năm 60.

Trước những năm 90 và 200, thời trang trở thành xu hướng ngược, ban đầu nó là sự kết hợp giữa các yếu tố nam tính và nữ tính trong thời trang chịu ảnh hưởng của thời trang dạo phố và âm nhạc.

Các xu hướng như áo ngực có dây buộc ở giữa, quần ống rộng thoải mái, quần jean cạp trễ, khăn quấn đầu, trang sức nặng, son bóng và phong cách của những năm 90 được xác định rõ hơn, một di sản vẫn hiện diện trong nhiều xu hướng phổ biến. Các biểu tượng như Missy Elliot và Aaliyah đã phá vỡ khuôn mẫu về phụ nữ thành thị theo một cách mới mẻ, những người có phong cách và sự nhạy cảm trên đường phố được mô phỏng ngày nay.

Hay nói đến suit, một thuật ngữ dành riêng cho phái mạnh như một biểu tượng của sự quyền lực, lại dần trở thành trang phục không thể thiếu dành cho nữ giới yêu thích sự chỉn chu, thanh lịch nhưng không kém phần cuốn hút.

Năm 1966, Le Smoking chính là bộ suit đầu tiên dành cho nữ giới, sáng tạo từ Yves Saint Laurent. Đây là cột mốc quan trọng, giúp phái yếu đứng lên giành quyền bình đẳng bằng thời trang. Le Smoking trở thành biểu tượng của thế giới, với phom dáng cứng cáp, nam tính tôn lên vẻ đẹp mạnh mẽ của người phụ nữ.

Thiết kế đã làm nên cuộc cách mạng về quyền bình đẳng giới trong xã hội. Từ thập niên 70, phụ nữ bắt đầu thay đổi tư duy, khi có thể diện trang phục bản thân cảm thấy thoải mái. Đó là lý do khiến các nhà mốt phải tư duy để tạo nên những thiết kế khác biệt nhằm khẳng định “sức mạnh” của người phụ nữ trong xã hội.

Cứ như thế tinh thần nữ quyền ngày càng xâm chiếm sàn runway. Các thương hiệu danh giá như Dior, Ralph Lauren, Yves Saint Laurent… ưu ái nâng người phụ nữ lên tầm cao mới.

Vào thời điểm những năm 1950, thời trang nam giới rất đồng nhất, bao gồm những bộ vest công sở trang nhã và những chiếc áo bóng lớn. Nhưng vào cuối những năm 1960, những thay đổi mang tính cách mạng trong thời trang nam giới bắt đầu nổ ra với “Cuộc cách mạng con công”.

Phong trào phản văn hóa bắt đầu với những người tạo ra xu hướng ban đầu như David Bowie, Jimi Hendrix và The Beatles. Việc họ sử dụng các họa tiết hoa và màu sắc tươi sáng, bốt cao gót, quần jean ôm và áo sơ mi xếp nếp đã nới lỏng các quy định về nam tính. Vì vậy, điều này đã truyền cảm hứng cho các nghệ sĩ thế hệ tiếp theo tiếp bước họ.

Khi nữ giới nói rằng họ có thể mặc suit hay phong cách menswear xuống phố thì đàn ông cũng muốn khoác lên mình những trang phục được cho là thuộc về phái đẹp. Vào thế kỷ 12, đấng mày râu đã mặc váy trong các hoạt động thể thao. Trước hết là tính thực tế của món đồ này giúp cho việc chiến đấu dễ dàng và may váy đơn giản hơn dáng quần rất nhiều.

Vào năm 2000, NTK Alexander McQueen lấy cảm hứng từ những chiếc váy kẻ ô dành cho nam ở Scotland để đưa lên sàn diễn. Bảo tàng nghệ thuật Metropolitan cũng từng có buổi triễn lãm nghệ thuật mang tên Bravehearts: Men in skirts với mong muốn xóa bỏ định kiến của người đối diện về chuẩn mực của sự nam tính trong thời trang.

Tạp chí Vogue còn nhận định phong trào đàn ông mặc váy bùng lên ở châu Âu phần nào khẳng định sự bình quyền trong xã hội hiện đại. Một số nhà mốt và ngôi sao bắt đầu thúc đẩy phong trào đàn ông mặc váy.

Ví dụ như Jaden Smith diện váy trong chiến dịch thời trang Xuân – Hè 2016 của Louis Vuitton, hay Kanye West kết hợp váy da của Givenchy cùng trang phục trên sân khấu âm nhạc…

5. Thực trạng.

Trong thời đại ngày nay, thời trang phi giới tính không còn là cụm từ mới. Các nền văn hóa và thời đại xuyên thời gian, không gian luôn coi thời trang như một biểu hiện của giới tính, phản ánh quan niệm của chính họ về giới tính. Ngày nay ở phương Tây, sự phân biệt giới tính nam và nữ đang dần nới lỏng khi thế hệ Z thách thức các ranh giới áp đặt của xã hội. Thật vậy, thời trang bất chấp giới tính đang trên đà phát triển, thoát ra khỏi bóng tối để được dân chủ hóa trên toàn bộ giới tính.

Một ví dụ điển hình, học sinh tại trường trung học Buchanan ở Fresno, California, đã lên tiếng phản đối quy định của trường rằng con gái phải mặc váy đến trường, còn con trai không được để tóc dài và đeo khuyên tai. Một nữ sinh cho biết, học sinh chống trả không chỉ vì họ cảm thấy không được tự do thể hiện bản thân mà còn vì họ tin rằng các quy tắc về trang phục không nên có sự phân biệt giữa các giới tính.

Đây là một trong nhiều cuộc biểu tình phản đối quy định về trang phục mà học sinh cho là phân biệt giới tính hoặc không hòa nhập đối với học sinh chuyển giới và những người không phù hợp với một giới tính. Mặc dù quy định về trang phục từ lâu đã là một chủ đề gây tranh cãi, nhưng gần đây trên mạng xã hội lại nổi lên việc các học sinh đấu tranh đòi thay đổi quy định về quyền bình đẳng trong trang phục. Theo thời gian, học sinh, sinh viên đang chiến đấu để thể hiện bản sắc của mình một cách tự do.

Cụ thể, theo báo cáo The 2013 National School Climate Survey – Khảo sát môi trường học đường quốc gia năm 2013 của Mạng giáo dục đồng tính nam, đồng tính nữ và dị tính, 19% trong số 7.800 học sinh được khảo sát tại các trường trung học cơ sở và trung học phổ thông trên cả nước cho biết, họ bị cấm mặc những bộ trang phục được coi là “không phù hợp” với giới tính của họ. Do đó, thanh thiếu niên đang yêu cầu trường học cập nhật các chính sách để phản ánh các chuẩn mực đang thay đổi trong xã hội.

Năm ngoái, hơn 200 học sinh trên Đảo Staten của New York, hầu hết đều là nữ, đã bị cấm túc vì vi phạm quy định về trang phục. Ở Florida, học sinh bị xấu hổ trước công chúng vì vi phạm quy định về trang phục khi bị buộc phải mặc “bộ đồ đáng xấu hổ”.

Không chỉ bị kỷ luật vì vi phạm quy định về trang phục, một số người đã phải đối mặt với sự phân biệt đối xử. Một nam sinh trung học trong đội cổ vũ ở Ohio đã bị từ chối bữa trưa vào đầu tháng 2 vì đeo nơ trên tóc. Sau đó, các nam sinh tại trường trung học West ở Columbus, Ohio, quyết định đeo nơ trên tóc để thể hiện tình đoàn kết và sự ủng hộ dành cho hành động này của nam sinh.

Học sinh không phải là những người duy nhất phản đối. Nhiều phụ huynh cũng nói rằng quy định về trang phục là không công bằng với con cái họ. Niv Miyasato, cha của một trong những nữ sinh sống ở New Jersey, đã viết một bức thư ngỏ tới hiệu trưởng trường của con gái ông và yêu cầu nhà trường không làm học sinh xấu hổ về vấn đề trang phục.

Một ví dụ khác cũng thể hiện con người đang đấu tranh vì quyền tự do, bình đẳng trong trang phục. Cụ thể, một số công ty hay cơ quan bắt buộc nhân viên nữ phải mặc váy hoặc đầm, đi giày cao gót, trang điểm nhẹ nhàng và đeo hoa tai, dây chuyền. Kết quả cho thấy rất nhiều phụ nữ trong công ty không đồng tình và phản đối quy định này, thậm chí họ còn đòi kiện công ty do phân biệt đối xử về trang phục.

Không chỉ nữ giới, nam giới cũng có thể cảm thấy bị phân biệt đối xử do quy định về trang phục tại nơi làm việc. Chẳng hạn, phụ nữ có thể đi dép hở mũi trong khi nam giới thì không; phụ nữ được mặc váy hoặc quần cắt xén trong khi nam giới phải mặc quần dài, phụ nữ có thể để kiểu tóc theo ý thích nhưng đàn ông lại phải để tóc ngắn,…

Mặc dù con người đã đấu tranh đòi quyền bình đẳng trong thời trang nhưng vấn đề chưa được giải quyết một cách triệt để. Thực tế, khi toàn bộ thời trang và xã hội trở nên cởi mở hơn với việc thể hiện bản thân không phân biệt giới tính và linh hoạt về giới tính, chính các thương hiệu thời trang và những người nổi tiếng mới có sức ảnh hưởng rộng lớn và lan tỏa thông điệp về quyền bình đẳng giới tới mọi người.

Chúng ta đang thấy ngày càng nhiều bộ sưu tập linh hoạt về giới tính, không được thiết kế cũng như phục vụ cho bất kỳ giới tính cụ thể nào và không chia bất kỳ mặt hàng, màu sắc, hình in, hoa văn, vải,… thành giới tính nam hay nữ. Nói một cách đơn giản: màu xanh không còn dành riêng cho con trai, và màu hồng không chỉ dành cho con gái; bất kỳ ai cũng có thể mặc bất kỳ món đồ nào và tạo kiểu cho nó theo ý muốn mà không có sự phân biệt dựa trên các tiêu chuẩn giới thời xưa.

Con đường phát triển trong ngành thời trang tiếp tục với các biểu tượng như Prince, Little Richard, Annie Lennox và Joan Jett. Trên thực tế, Prince tình cờ là một trong những người ủng hộ lớn nhất cho việc thách thức các chuẩn mực giới tính.

Những nghệ sĩ như họ đã truyền cảm hứng cho những người tiên phong thời trang ngày nay, bình thường hóa tầm quan trọng của việc làm mờ ranh giới giới tính.

Nối tiếp đó, một số nguồn cảm hứng bẻ cong giới tính liên tục thách thức các chuẩn mực mà công chúng duy trì. Ví dụ, những người tiền nhiệm như Janelle Monae, Harry Styles, Miley Cyrus và Billy Porter được biết đến là những người ăn mặc phản đối các tiêu chuẩn của xã hội. Cho dù đó là một chiếc váy dài thướt tha, quần áo rộng thùng thình, quần âu hay thậm chí là sơn móng tay, những nghệ sĩ này từ chối tuân theo hình ảnh đã có sẵn về những gì giới tính của họ nên tuân theo.

Một trong những người tạo ra xu hướng mang tính biểu tượng nhất của thời trang ái nam ái nữ trong thế hệ của chúng ta là Jaden Smith. Năm 2016, Smith gây chú ý khi trở thành gương mặt đại diện cho dòng trang phục nữ của Louis Vuitton. Anh ấy đã nhận được phản ứng dữ dội và trả đũa vì sự lựa chọn này, nhưng Smith không hề hối hận.

Anh ấy nói với tạp chí Nylon, “Trong 5 năm khi một đứa trẻ mặc váy đến trường, nó sẽ không bị đánh và bọn trẻ sẽ không giận nó. Nó chỉ không quan trọng. Tôi chấp nhận gánh nặng của nó để sau này, các con tôi và các thế hệ con cháu tiếp theo sẽ nghĩ rằng có một số điều bình thường mà trước thời của tôi không thể ngờ tới.”

Đàn ông ngày nay đang thoát ra khỏi khuôn mẫu mà bạn phải nhìn theo một cách nhất định và đang thay đổi các quy tắc chuẩn mực giới tính. Các nhà thiết kế – chẳng hạn như Marc Jacobs, người nổi tiếng với việc mặc váy – đang nói rõ với khán giả rằng quần áo không nhất thiết phải được xác định theo giới tính.

Hay một sự kiện xảy ra năm ngoái, Hội đồng Thời trang Anh đã thông báo Tuần lễ Thời trang Luân Đôn sẽ không còn phân biệt trang phục nam và trang phục nữ nữa. Các nhà thiết kế như Gaurav Gupta đang tạo ra các bộ sưu tập phi giới tính do người mẫu chuyển giới trưng bày và các ngôi sao như Jonathan Van Ness và Lil Nas X đang thách thức ranh giới của trang phục nam giới.

6. Kết luận.

Điều mà Smith và nhiều người khác đang cố gắng làm (và đã làm) thật đáng khen ngợi. Những quy tắc xã hội này gây bất lợi cho các thế hệ tương lai. Trẻ em có thể mặc bất cứ thứ gì chúng muốn mà không bị hạn chế. Quần áo luôn là cách để mọi người thể hiện tính cách thực sự của họ, không phải là hình ảnh sai lệch về những gì xã hội nghĩ rằng một người nên trông như thế nào.

Thời trang sẽ luôn là một loại hình nghệ thuật quyến rũ không có giới hạn. Việc chống lại các chuẩn mực giới tính trong ngành sẽ không bao giờ thất bại trong việc châm ngòi cho một cuộc trò chuyện. Và mặc dù thật khó để trở thành một người không theo khuôn mẫu, nhưng việc có quyền tự do thưởng thức phong cách riêng biệt của riêng mình là điều mà mọi người đều xứng đáng.